Choroby trzustki

Układ hormonalny jest jednym z wielu układów narządów w organizmie człowieka. W jego skład wchodzą gruczoły i komórki, które odpowiedzialne są za wydzielanie hormonów. W skład układu hormonalnego wchodzą gruczoły: podwzgórze, przysadka mózgowa, szyszynka, tarczyca, przytarczyce, grasica, trzustka, nadnercza, jądra i jajniki.

Trzustka jest gruczołem położonym w górnej części jamy brzusznej. Składa się z części wewnątrzwydzielniczej (odpowiedzialnej za wytwarzanie hormonów) i zewnątrzwydzielniczej (produkującej sok trzustkowy, który zawiera enzymy trawienne). Część zewnątrzwydzielnicza produkuje ok. 1l soku na dzień. Jest on odprowadzany do dwunastnicy przez przewody trzustkowe. Zawiera on enzymy, które trawią białka (trypsyna, chymotrypsyna, erepsyna), rozkładają kwasy nukleinowe i trawią tłuszcze (lipaza). Natomiast część wewnątrzwydzielnicza jest złożona z wysp Langerhansa (wysp trzustkowych), które produkują substancje dokrewne takie jak: insulina, proinsulina, peptyd C i amylina (komórki B), glukagon (komórki A), somatostatyna (komórki D) i polipeptyd trzustkowy (komórki F).

Insulina jest hormonem o budowie białkowej. Jest produkowana w organizmie po zwiększeniu glukozy we krwi. Reguluje zużywanie i magazynowanie składników pokarmowych, przemianę cukrów, białek i tłuszczów. Osoby chore na cukrzycę, której przyczyną jest niedobór insuliny, muszą codziennie lub kilka razy dziennie przyjmować insulinę w postaci zastrzyków. Insulina odpowiedzialna jest za homeostazę hormonalną. Niedobór insuliny powoduje zaburzenia w przemianie cukrów, białek i tłuszczów, czyli cukrzycę. Oznaką cukrzycy jest wzrost poziomu cukru we krwi. W zależności od zaawansowania choroby może ono występować jedynie po spożyciu węglowodanów lub niezależnie od niego. Zawartość cukru we krwi (glikemię) podaje się w miligramach na 100 ml krwi lub w milimolach na litr. Wyróżnia się dwa typy cukrzycy: młodzieńczą, w której niezbędne jest regularne podawanie insuliny i dorosłą, w której trzustka produkuje wystarczającą ilość insuliny ale tkanki są na nią odporne. Ta cukrzyca leczona jest za pomocą leków, które zmniejszają wchłanianie glukozy w przewodzie pokarmowym i zwiększają wydzielanie insuliny przez komórki B trzustki.

Cukrzycę można podzielić na postacie: typu 1 i typu 2. W cukrzycy typu 1 najczęściej układ odpornościowy sam uszkadza komórki B wysp Langerhansa trzustki. Skutkiem tego jest brak wytwarzania insuliny, ponieważ tylko te komórki wytwarzają insulinę, Długość życia osoby chorej na cukrzycę jest uzależniona od podawania insuliny. Natomiast w cukrzycy typu 2 zaburzone jest działanie i wydzielanie insuliny. Chorzy są odporni na insulinę. Leczenie tego typu cukrzycy polega na redukcji masy chorego, diecie cukrzycowej (dieta niskokaloryczna, zaleca się chude mięsa, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli olej sojowy, kukurydziany lub sojowy oraz jednonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli oliwę z oliwek i olej rzepakowy, witaminy C, E, B- karoten, unikać należy: nasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak smalec, słonina, tłuste mięso, wędliny, masło, tłuste mleko i jego przetwory), wysiłku fizycznym i przyjmowaniu leków przeciwcukrzycowych (metformina, akarboza).

Kolejnym hormonem wydzielanym przez komórki wysp Langerhansa jest glukagon. Jest on wydzielany konkrtetnie przez komórki A. Odpowiedzialny jest on za stymulację wzrostu stężenia glukozy we krwi. Pełni ważną funkcję w regulacji gospodarki węglowodanowej. Glukagon po wyprodukowaniu transportowany jest do wątroby, gdzie następuje jego absorpcja. We krwi znajdują się jego niewielkie ilości. Stężenie glukagonu we krwi u zdrowej osoby nie przekracza 150 ng/l. Stężenie glukagonu wychodzące ponad normę może świadczyć o występowaniu takich chorób jak: nowotwór trzustki, ketoza cukrzycowa, marskość wątroby, ostra niewydolność nerek, przewlekła niewydolność nerek.

Komórki D wydzielają taki hormon jak somatostatyna, który blokuje wydzielanie hormonu wzrostu przez przysadkę mózgową i hamuje wydzielanie insuliny, soku żołądkowego, trzustkowego i żółci.
Komórki B wysp Langerhansa wytwarzają hormon o nazwie amylina, który kontroluje wchłanianie pokarmów, hamuje wydzielanie glukagonu i insuliny. Hamuje również uczucie głodu przez co nazywany jest hormonem anorektycznym.

W pierwszym typie cukrzycy predyspozycje do zachorowania są dziedziczone genetycznie. Przyczynami zachorowania są: stres, wirusy, niektóre leki lub związki chemiczne. W 2. typie cukrzycy geny odgrywają małą rolę. Można odziedziczyć podatność na zachorowanie jednak to czy zachorujemy zależy od trybu życia jaki będziemy prowadzić.

Znany jest również typ cukrzycy ciężarnych, który pojawia się u kobiet ciężarnych podczas ciąży. Za przyczynę możemy uznać wzrost estrogenów, progesteronu, hormonów łożyska. Wpływa to na dostarczanie małej ilości glukozy do komórek B. A to powoduje hiperglikemię w organizmie. Zazwyczaj po urodzeniu dziecka choroba ustępuje, jednak może ponownie się pojawić przy następnej ciąży. Przyczynami cukrzycy ciężarnych są: duża ilość porodów, zaawansowany wiek matki (powyżej 35 roku życia), wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, nadwaga (przed zajściem w ciążę), członkowie rodziny z cukrzycą typu 2., cukrzyca w poprzedniej ciąży.

Najlepszym lekarstwem na każda chorobę jest jej profilaktyka. Aby uniknąć zachorowania na cukrzycę należy przestrzegać odpowiedniej diety, utrzymywać stałą wagę ciała, regularną aktywność fizyczną. Bardzo ważna jest profilaktyka, ponieważ powikłania związane z cukrzycą są bardzo groźne. Może dojść do hipoglikemii (przyczyną jest przedawkowanie insuliny), neuropatii (powikłania w obrębie układu nerwowego). Usuwanie skutków choroby jest dużo trudniejsze niż jej zapobieganie, zatem trzeba przeciwdziałać chorobom.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here